Verslag Werkgroep Buitenveldert, 2.2.2010, A.J.Ernststraat 112, Amsterdam.
Om 20 uur wordt de bijeenkomst geopend, waarbij de nieuweling welkom wordt geheten en ten behoeve van deze de gespreksregels worden voorgelezen. Aansluitend worden de functies van gespreksleider en schriftelijk rapporteur toegedeeld aan twee verschillende deelnemers.
Bij het zoeken naar een gespreksonderwerp vraagt A aandacht voor het onderwerp ‘schaamte’, waarbij hij aandacht vraagt voor de volgende invalshoek:
– het lijkt erop dat veel mensen tijdens de periode waarin zij verslaafd raken en aansluitend ook daadwerkelijk verslaafd zijn, weinig oog hebben voor de indruk die zij maken op hun omgeving. Zodra zij echter pogen hun verslaving te (ver-)stoppen, slaat een merkwaardig soort (valse) schaamte toe en lijken zij de neiging te hebben zich voor alles en iedereen te willen verstoppen en mag vooral de ‘buitenwereld’ niet weten wat zich eigenlijk heeft afgespeeld. Juist dit laatste, dus die ‘verstop-houding’, zou wel eens extra belemmerend kunnen werken ten aanzien van de kansen op echt herstel. Ik kom op dit onderwerp naar aanleiding van een telefoontje van vanmiddag: een jongen van 23 met drugs- en gokproblemen, die overwoog hier in de groep te komen met zijn stiefvader, als een soort ‘bewaker’. Toch gaat hij die confrontatie uit de weg, want hij ‘schaamt’ zich en kiest voorlopig liever een wat meer ‘afgeschermde’ constructie binnen het professionele circuit.
Uit de reacties blijkt dat hiermee het gespreksonderwerp voor deze avond is bepaald en begint de gespreksronde met:
B: ik ben hier nu voor de derde keer – ik voelde enorm veel schaamte en kan dat thuis nog steeds zo voelen – vroeger had ik vooral veel smoesjes en die verdwijnen ook – maar ik voel wel dat het vertrouwen terugkomt en daarmee hoop ik ook mijn schaamte kwijt te raken….
C: ik heb erg veel schaamte – vooral als ik weer afdwaal, wring ik mij in allerlei bochten: stiekem drinken op vaste plekjes – bij thuiskomst hoop je (ik) dat je vrouw ‘t niet ruikt – tijdens het werk, altijd die dingen – supermarkt – verscheurde kassabonnen – ontzettend druk door het ‘normale leven’ te combineren met het stiekeme bestaan = zo druk dat je je controle over alles verliest – ben met een dubbele boekhouding bezig – denk dan ook: wat ben je toch een zak – het scenario komt altijd weer tevoorschijn – waarvoor doe ik dat – vertrouwen beschamen ten opzichte van iedereen en mezelf – zal ik wel – zal ik niet – 17 uur is de ‘trektijd’ – ben ik 1 uur onderweg, zit dan te ‘praten’, resp. drink m’n pils – eigen verantwoordelijkheid – wil dat niet meer = bier in de auto = schaamte + smoes – durf niet te bekennen…
D: ik vind het gedrag van ‘die’ jongen heel begrijpelijk – dat moment (nl. het komen in de groep) is immers ‘het’ moment van de erkenning van ‘het’ probleem – bij mij heeft mijn vrouw me voor de keuze gezet en toen moest ik wel capituleren – maar zelf dacht ik dat het wel los liep via een spoor van niet vervulde beloftes, die ik telkens niet kon waarmaken en dat alles verandert zodra je naar de groep gaat – in mijn geval was de aandrang van mijn vrouw doorslaggevend – dacht nog wel: ik moet niet daar in de buurt m’n auto neer-zetten – dat was een kwestie van schaamte – pas later ontstond het inzicht: ik moet steun zoeken plus de erkenning: ik ben verslaafd inclusief de onzekerheid die daarbij hoort. Beter is: jezelf te prijzen en er iets aan te doen….: per saldo: allemaal elkaar opvolgende fasen……
E: 16 jaar terug kwam ik met de groep in contact – vervuld van schaamte – dat is allang voorbij – later ontstond ‘middelengebruik’, dat leek aanzienlijk meer nonchalant – gaf me ook minder schaamte – ben vorig jaar weer teruggevallen tijdens een verhouding die weer is afgebroken – nu is er wel schaamte – schuldgevoel – zelfverwijt want na 5,5 maanden ging ‘t dus weer mis – zag een uitzending met een thema over schrijvers en drank: o.m. Hemmingway en Dillon Thomas – denk dan dat coke niet zo verslavend werkt – heb wel steeds meer nodig – vorig jaar terugval gehad + de omgeving die mij aansprak: zo kenden ze me niet: dat wekte de schaamte op – nu ben ik die schaamte voorbij – vroeger werkte ik bij de gemeente Amsterdam – dacht toen niet goed te functioneren – ging dwangmatig in spiegels kijken – had angst dat anderen dat zouden zien – gevecht met mezelf – zelfverwijt ook – ben nooit veel gecorrigeerd door derden – schaamde me vooral voor mezelf – laat nu voor de zoveelste keer m’n neus corrigeren….
F: ik dacht dat ik totaal geen last zou hebben van schaamte – maar laat nu toch mijn gebit corrigeren bij de Jellinek-tandarts – schaam me dan ook nog eens wegens een dame die daar werkt en met wie ik voorheen de lakens heb gedeeld – gelukkig ken ik ook zelfspot en humor – maar toch is het moeilijk telkens te accepteren als ik ergens met m’n verleden wordt geconfronteerd – voel dan valse schaamte ten opzichte van mezelf – ken geen drempelvrees, vanuit de gedachte aan het ‘hervatten’ van het pad – wat weten andere mensen….. nu voel ik eigenlijk alleen maar trots – schaamte als zodanig is voor mij niet zo’n punt.
G: schaamte kan ik mij heel goed herinneren – dingen die mislukten zijn verloren relaties en sociale omgeving – had brief gestuurd aan vrienden – heb bezoek afgehouden – wilde rust om tot mezelf te komen – door het verloop van de tijd nam de schaamte af – ik dacht ‘ik doe er tenminste wat aan’ – kon de troep opruimen – wat bijdragen aan het herstel van vertrouwen bij anderen – hoewel dat eigenlijk een kadootje is waar je geen recht op hebt – in de spelregels staat iets over telefoonnummers – dat wordt eigenlijk te weinig benadrukt – zelf vind ik dat een onderschat middel – het kan namelijk zeer heilzaam werken – het confronteert op een positieve manier – bijvoorbeeld ten aanzien van de vraag wat voor plan heb je voor als je trek krijgt – wat is dan je actieplan – heb je dat – zo niet: maak ‘t dan …. en vraag: wat deed je de vorige keer toen je trek kreeg: herhaling van het recept: verzin een list – zet een film op en ga kijken, enz. – en onthou dat…
H: ik ben trots, en dat is mijn valkuil – ben op zolder gaan zitten en koos voor de drank – schaamte is de oorzaak geweest van de drank – maar niemand heeft me zo gezien – ze wisten ‘t wel – nu zie ik mensen die verslaafd zijn, denken dat anderen dat niet ruiken of zien – maar die anderen zijn niet gek – en nu heb ik ‘t zelf ook meegemaakt dat de ander gewoon zit te liegen – maar dan moet ‘t wel verstandig zijn – er ontstaan immers steeds meer foutjes – aanvallen helpt niet – voor de rest: niets menselijks is ons vreemd – dus je hoeft je niet te schamen – trots gewoon voorbij laten gaan en hulp zoeken!
I: als jongen van 16/17 kwam drank in m’n leven – ging 3x per week feesten – kreeg black outs – sportte – deed MTS – Sociale Akademie – gevoelens kwamen dichterbij inclusief een flinke slok – volende dag fiets kwijt, lege portemonnee, ziekenhuis, politie, te vrolijk, lastig, een-richting-discussies – en dan de volgende dag worden aangekeken wegens kegel – en dan naar de AA – 1995 – 9 jaar daar weggebleven – struikelen – schaamte – excuses – toch weer contact verliezen met broers – ouders – eigen dochter – eigen huis; daarna part time behandeling bij de Jellinek – weer terugvallen – grotere schaamte – moet alle deurtjes nu achter me sluiten – het is gewoon telkens mezelf en de omgeving belazeren – regelmatig terugvallen – 11 dagen terug nog – geloof ook in meer steun – nieuw contact – klussen in Noord — bomen hakken – gesprekken GGZ – wil toch wat van m’n leven maken – nuchter kan je iets leren – ik wil ‘t nu zonder drank oplossen – als je hier voor ‘t eerst komt is het lastig – maar verder wordt ‘t iedere dag makkelijker – soms heb ik geen zin maar dan wil ik toch gaan….
De nieuweling (J): ik ben net met ontslag uit een kliniek in Limburg. Eerst werd gedacht aan een bipolaire stoornis – wellicht aan een manisch probleem – later bleek dat ik alcoholiste ben – heb daar vervolgens 6 weken de tijd van mijn leven gehad – ben getrouwd, heb kinderen van 9 en 16 jaar – heb nu geleerd om te voelen – de opname heeft me enorm veel goed gedaan – heb zulke bizarre dingen gedaan – wil nooit meer drinken – heb 6 pagina’s geschreven over m’n leven – ben erg blij dat ik hier zit – helaas bij terugkeer thuis stond de koelkast vol met alcoholflessen – wodka – enz. – had wel steun van het gezin verwacht – heb ook pillen meegekregen – echtgenoot weigert echter zijn gedrag te veranderen en stelt ‘je moet het gewoon zelf doen’ – het voelt als boze mensen en een gemene manier en ik denk met schaamte terug aan m’n koffiekopjes met rode wijn – blikjes cola gevuld met Bacardi, spa gevuld met…. te erg voor woorden: ik moet gewoon met m’n billen bloot….. maar leuk is anders!
Hiermee is de ronde voltooid, waarna A de gelegenheid krijgt te reageren. Hij zegt:
Van oorsprong kom ik uit een andere streek – Amsterdam kende ik eigenlijk niet; pas toen ik plotseling in de gaten kreeg dat ik verslaafd was en hulp kon krijgen in deze stad, ben ik hier terecht gekomen. Dat was dus in 1968. Hier had ik geen ‘bekende’ omgeving van vrienden of familie of oude werkrelaties tegenover wie ik mij zou kunnen schamen. Zo was ook mijn eerste bed in deze stad, dat in de Jellinekkliniek en aansluitend daarop in de Valeriuskliniek, dat wil zeggen de gesloten afdeling waar patienten worden opgesloten die tegen zichzelf beschermd moeten worden. Dat lijkt wel een beetje triest, maar zo heb ik dat niet gevoeld. Ik was in ieder geval gestopt met mijn verslaving, leefde, kwam op krachten en genoot met volle teugen! Ook achteraf heb ik alleen maar goede herinneringen aan deze tijd. Ik vond alles vreugdevol en voelde mij tot rust en op krachten komen. Verrassend was vervolgens dat ik aansluitend de kans kreeg hier ook nog eens weer aan het werk te gaan. Ben dus ook deze kant op verhuisd, hier naar de AA-groep gegaan en later naar de Buitenveldert. Alles zonder schuld of schaamte. En eigenlijk is dat zo gebleven. Althans hier in deze streek. Zodra ik wel eens in mijn oude Rotterdam kom, waar mijn verslaving zich ontwikkelde, komen de weg gestopte gevoelens van vroeger wel degelijk naar boven. Daar liggen ze op de loer. Die laten zich ook niet zo gemakkelijk oplossen of op een andere manier verwijderen. Heb ik gemerkt. Maar daar valt wel mee te leven. Zelfs daar slijten zulke rafelranden natuurlijk op den duur ook wel een beetje weg. Bij dit alles vind ik ‘de groep’ een centrale en stimulerende impuls, waar ik nog steeds onverminderd blij mee ben en die mij energie geeft..
A wordt bedankt voor het onderwerp, waarna een ieder gelegenheid krijgt een financieele bijdrage in de groepsklomp te deponeren. De bijeenkomst wordt tenslotte gesloten om 21.45 uur.
Amsterdam, 2 februari 2010.
4
